Οι πτιλονόρυγχοι

 Οι πτιλονόρυγχοι  (bowerbirds) απαρτίζουν  την  οικογένεια  των  πτηνών  Ptilonorhynchidae.  Είναι  γνωστά για  τη  μοναδική  συμπεριφορά  ερωτοτροπίας  τους,  όπου  τα  αρσενικά  κατασκευάζουν   μια  δομή  και  την  διακοσμούν  με  ξύλα  και  λαμπρά  χρωματισμένα  αντικείμενα  σε  μια προσπάθεια  να  προσελκύσουν  ένα  σύντροφο.

Η  οικογένεια  έχει  20  είδη  σε  οκτώ  γένη. Αυτά  είναι  μεσαίου  προς  μεγάλου  μεγέθους  στρουθιόμορφα, που  κυμαίνονται  από  το  χρυσό  πτιλονόρυγχο  στα  22  εκατοστά  και  70 γραμμάρια  έως  το  μεγάλο    πτιλονόρυγχο  στα  40  εκατοστά  και  230  γραμμάρια. Η   διατροφή  τους  αποτελείται  κυρίως  από  φρούτα,  αλλά  μπορεί  επίσης  να  περιλαμβάνει τα  έντομα , λουλούδια , νέκταρ  και   φύλλα  σε  ορισμένα  είδη.  

Οι πτιλονόρυγχοι  απαντώνται  κυρίως  στην  Αυστραλία  και  στη  Νέα  Γουινέα, με  δέκα  είδη ενδημικά  της  Νέας  Γουινέας, οκτώ  ενδημικά  στην  Αυστραλία, και  δύο  που  βρίσκονται και στις δύο. Παρά το γεγονός ότι η κατανομή τους είναι επικεντρωμένη στις τροπικές περιοχές της Νέας Γουινέας και της βόρειας Αυστραλίας, ορισμένα είδη εκτείνονται σε κεντρική, δυτική και νοτιοανατολική Αυστραλία. Καταλαμβάνουν μια σειρά από διαφορετικούς βιότοπους, συμπεριλαμβανομένων των τροπικών δασών, δάση ευκαλύπτου και ακακίας, και θαμνότοπους.

Οι πτιλονόρυγχοι  του γένους Ailuroedus είναι μονογαμικοί, με τα αρσενικά να μεγαλώνουν τους νεοσσούς με τη σύντροφό τους, αλλά όλοι οι άλλοι πτιλονόρυγχοι είναι πολυγαμικά πουλιά, με το θηλυκό να φτιάχνει τη φωλιά και να μεγαλώνει τους νεοσσούς  μόνο. Αυτά τα τελευταία είδη είναι συνήθως διμορφικά, με το θηλυκό να είναι πιο μονότονο χρώμα. Τα θηλυκά χτίζουν μια φωλιά από  μαλακά υλικά, όπως φύλλα και φτέρες.

Στην ερωτοτροπία ο αρσενικός  πτιλονόρυγχος  θα χορέψει στο θηλυκό σε μια προσπάθεια να την προσελκύσει.

Όλοι οι πτιλονόρυγχοι  της Νέας Γουινέας γεννούν ένα αυγό, ενώ τα αυστραλιανά είδη γεννούν από ένα έως τρία  τα οποία εκκολάπτονται μετά από 19 έως 24 ημέρες, ανάλογα με το είδος. Σύμφωνα με μακρές περιόδους επώασης τους, οι πτιλονόρυγχοι  που γεννούν περισσότερα από ένα αυγό  έχουν ασύγχρονη εκκόλαψη.

Το πιο αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό των πτιλονορύγχων είναι η εξαιρετικά πολύπλοκη συμπεριφορά τους όσο αφορά το ζευγάρωμα, όπου τα αρσενικά χτίζουν ένα περίτεχνο οικοδόμημα που μοιάζει με φωλιά και λέγεται «bower» για να προσελκύσουν  συντρόφους. Αυτά μπορεί να έχουν σχήμα σαν καλύβα ή να απαρτίζονται από δύο τοίχους φτιαγμένους από κατακόρυφα τοποθετημένα κλαδιά. Μέσα ή γύρω από την κατασκευή, το αρσενικό τοποθετεί μια ποικιλία από πολύχρωμα αντικείμενα που έχει συλλέξει. Αυτά τα αντικείμενα διαφέρουν συνήθως ανάλογα με το είδος μπορεί να περιλαμβάνουν εκατοντάδες κοχύλια, φύλλα, λουλούδια, φτερά, πέτρες,  μούρα, ακόμη και πεταμένα πλαστικά αντικείμενα, κέρματα, καρφιά,  ή κομμάτια γυαλιού. Τα αρσενικά περνούν ώρες  οργανώνοντας αυτή τη συλλογή προσέχοντας και την παραμικρή λεπτομέρεια. Τα  «bowers» μέσα σε ένα είδος μοιράζονται μια γενική μορφή, αλλά παρουσιάζουν σημαντική διακύμανση, και η συλλογή των αντικειμένων αντανακλά τις προτιμήσεις των αρσενικών του κάθε είδους και την ικανότητά τους να προμηθεύονται  υλικά  από το βιότοπό τους ενώ συχνά κλέβουν υλικά  από οικοδομήματα άλλων αρσενικών του είδους τους χαλώντας τα ενώ παράλληλα βελτιώνουν τα δικά τους.

 Έχει αποδειχθεί  ότι τα θηλυκά επισκέπτονται συχνά πολλαπλά οικοδομήματα, και επιστρέφουν στα αρσενικά πολλές φορές  συγκρίνοντάς τα . Πολλά θηλυκά καταλήγουν επιλέγοντας το ίδιο αρσενικό, και πολλά αποτυχημένα αρσενικά μένουν χωρίς ζευγάρωμα και έτσι λειτουργεί  η φυσική επιλογή.

Επιπλέον , πολλοί πτιλονόρυγχοι έχουν παρατηρηθεί να μιμούνται ήχους. Για παράδειγμα, ο πτιλονόρυγχος του  MacGregor έχει παρατηρηθεί να μιμείται χοίρους, καταρράκτες, και ανθρώπινη φλυαρία.

 

Οι πτιλονόρυγχοι έχουν επίσης παρατηρηθεί να δημιουργούν οπτικές ψευδαισθήσεις στα οικοδομήματά  τους για να προσελκύσουν συντρόφους. Έχουν οργανώσει αντικείμενα στο «bower» από το μικρότερο στο μεγαλύτερο, δημιουργώντας μια προοπτική, η οποία κατέχει την προσοχή του θηλυκού για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Τα αρσενικά με αντικείμενα διατεταγμένα κατά τρόπο που να έχουν ισχυρή οπτική ψευδαίσθηση είναι πιθανό να έχουν υψηλότερη επιτυχία ζευγαρώματος.

Για τους παραπάνω  λόγους , οι πτιλονόρυγχοι θεωρούνται  τα πουλιά με την πιο περίπλοκη συμπεριφορά απ’όλα . Ο Κάρολος Δαρβίνος περιέλαβε δύο είδη  πτιλονορύγχων και τα πουλιά του παραδείσου στα γραπτά του.